Ketozis, sığırlarda enerji alımı enerji ihtiyacını karşılayamadığı durumlarda (örneğin yüksek süt üretimi), negatif enerji dengesi sonucu ortaya çıkan metabolik bir bozukluktur. Ketotik inekler genellikle düşük kan şekeri yoğunluğuna sahiptir.
Vücuttaki yağ büyük miktarlarda enerji açığını kapatmak için kullanıldığında, yağ karaciğerde olması gerekenden daha hızlı metabolize edilir. Bu durumun gerçekleşmesi ile aşırı keton üretimi ve kullanımı ketozisi doğurur.
Gebeliğin ileri safhasında, ineğin iştahının en düşük olduğu ve yavrunun büyümesinin ve enerji ihtiyacının doruk noktaya çıktığı dönemde ketozis riski yüksektir.
Süt ineğinin almış olduğu ve karşılamak zorunda kaldığı enerji miktarı arasındaki dengesizlik, laktasyonun ilk birkaç haftası içinde ortaya çıkar, çünkü süt ile kaybettiği enerjiyi yeterince karşılayamaz.
Belirtiler
Süt veriminde düşüş
Kilo kaybı
İştah kaybı
Donuk cilt
Nefes ve sütte aseton kokusu
Ateş
Bazen, yalama, saldırganlık vb aşırı salya dâhil sinir belirtileri gelişir
Belirtiler bazı ineklerde klinik olarak ortaya çıkabileceği gibi, bazı ineklerde subklinik düzeyde kalabilir.
Tedavi
Tedavideki ilk yapılması gereken vücudun glikoz eksikliğinin giderilmesidir.
Etkili bir glikoz takviyesi derhal yapılmalıdır.
Dekstroz solüsyonunun damar içine uygulanması kısa vadede etkili olur ama nüksetme olmaması için tedavinin takip edilmesi gerekir.
Propilen glikol veya gliserin içirmek uzun vadede etkili olacaktır. Ayrıca uygulama kolaylığı da sağlar. Tedaviye 2 ila 4 gün devam edilmelidir. Birçok ticari bileşikler, propilen glikol ve gliserin ihtiva eder.
Hormonal tedavide, uzun etkili kortikosteroidler yararlı etkilere sahiptir. Tek bir enjeksiyon olarak uygulanırlar.
Önleme
Ketozis ortaya çıkmadan önlem alınması kayıpları aza indirecektir.
Önleme, yeterli beslenme ve yönetim uygulamalarına bağlıdır.
Kuraklık veya başka nedenlerle yemin yetersiz olduğu dönemlerde, beslenmede gerekli miktarda karbonhidrat olmasına dikkat edilmelidir.
Buzağılama döneminde ineğin vücut kondisyonu önemlidir. Kuru dönem beslenme yükselen bir düzlemde artırılarak, buzağılamada iyi bir kondisyon tutturulmalıdır.
Doğum sonrası, inek sütü üretiminde maksimum verime ulaşacak potansiyele sahiptir. Bu nedenle enerji takviyesi gereklidir. Bunun üretim ve üreme performansını artırmada, ketozis riskini düşürmede gözle görülür etkisi olacaktır.
Çok yüksek verimli inekler, ketozise karşı duyarlıdır. Bireysel sorun gösterebilecek ineklere, doğumdan sonra bir program dâhilinde propilen glikol içirmek ketozisi önlemede yardımcı olacaktır.