Mikrobiyoloji, mikroorganizma adı verilen, birçoğu ancak mikroskopta görülebilen küçük canlıları inceleyen bir bilim dalıdır.

Mikrobiyoloji laboratuvarında çalışılan başlıca testler şunlardır:

Kültür testleri, bakteri tanımlama testleri, antibiyotik direnç araştırmaları, direkt mikroskobik incelemeler ve boyalı preparat incelemeleri.

Çalışılan başlıca numuneler: Süt, dışkı, kan, mide içeriği, idrar, organ, çeşitli dokulardan alınan swaplar, nasal swap...

SHSL, etkin tanı ve hastalıkların zamanında tedavisi için analizlerde klasik ve hızlı yöntemleri birlikte kullanır.

Özellikle kültüre edilmesi kolay, hızlı tanıya imkân veren ve antimikrobiyal direnç testi gerektiren vakalar bu bölümde değerlendirilir.

Birçok bakteri ve mantarın üretilmesinde genel ve spesifik besiyerleri kullanılmaktadır. Bakteri ve mantarlar bu besiyerlerinde oluşturdukları kolonilere göre tanınabilmektedirler.

 

Şekil 1 - Farklı agarlarda gözlenen üremeler.

 

Şekil 2 - DRBC agarda küf üremesi.

 

Hayvan sağlığı vakalarında en sık karşılaşılan ve  maddi kayıplara sebep olan kültüre edilebilir başlıca hastalık yapıcı bakteriyel patojenler şunlardır;

 

GRAM POZİTİF KOKLAR

Staphylococcus: 

Aerobik bakteri, mastitis etkeni(Staphylococcus aures en önemli mastitis etkenlerindendir.)

Streptecoccus:

Aerobik bakteri, mastitis etkeni

 

Şekil 3 -  Staphylococcus aureus üremesi.

 

GRAM NEGATİF KOKLAR

Moraxella:

Aerobik bakteridir, Moraxella bovis sığırlarda infeksiyöz keratokonjunktivitis’e (pink eye) neden olur.

 

GRAM NEGATİF KOKOBASİLLER

Pasteurella:

Aerobik bakteri, pnömoni etkeni

Mannheimia:

Aerobik bakteri, pnömoni etkeni

Haemophylus somnus: 

Aerobik bakteri ve çoğu zaman anaerobik ortamda da ürerler. Sığırlarda septisemi, genital sistem enfeksiyonu, koyunlarda genital enfeksiyonlar yapmaktadır. Pnömoniye sebep olur. Ayrıca abort ve mastitisde de rol oynar.

Tanı için Laboratuvara nazofarinksten (Geniz) alınan sürüntüler, balgam, kalp, BOS ve irinler gönderilmelidir.

Actinobacillus:

 Fakültatif anaerobik bakteridir. Koyun ve sığırlarda pnömoni meydana getirir.

 

GRAM NEGATİF NON-FERMANTATİF BASİLLER

Pseudomonas aeruginosa:

Aerobik bakteridir. Mastitis, artiritis, enteritis, pneumonia, peritonitis ve ürogenital sistem infeksiyonlarına neden olur.

 

ENTEROBACTERİACEAE

Escherichia:

Fakültatif anaerobik ve aerobik bakteridir. İshal, mastitis, enterotoksin etkenidir.

Salmonella:

 İshal, abort (PCR ile hızlı tanı)

Enterobacter:

 Fakültatif anaerobik bakteri, ishal etkenidir.

 

GRAM POZİTİF BASİLLER

Gram Pozitif Sporlu Basiller

Bacillus  cereus:

Genellikle gıda zehirlenmesi sonucunda ortaya çıkar. B. cereus' un 2 farklı toksin etkisi vardır. Bu Staph. Aureus ve Clostridium perfiringes ile karıştırılmaktadır. Staphylococcus aureus intoksikasyonu ve C. perfringens gıda zehirlenmesinin (B. cereus diyare tipi sendrom), benzer semptomları nedeniyle rapor edilmeyen gıda zehirlenmeleri vakaları da bulunmaktadır.

B. cereus öldürücüdür. B. cereus ‘un ishal tipi gıda zehirlenmesi semptomları, Clostridium perfringens gıda zehirlenmesi belirtilerinin benzeridir.

Sulu ishalin, karın kramplarının ve ağrılarının başlangıcı, kontamine yemlerin tüketiminden 6-15 saat sonra ortaya çıkmaktadır. Sığırlarda bulantı görülmekle birlikte, ishal eşlik edebilir, fakat kusma nadiren görülür. Birçok vakada belirtiler 24 saat boyunca gözlenir.

 

Şekil 4 - Kanlı agarda Bacillus  cereus üremesi.

Clostridium botulismus:

Hayvanlarda C. botulinum tarafından oluşturulan toksinlerle bulaşma, hayvansal ve bitkisel gıdaların alınmasıyla baş, boyun ve bacak kaslarında zafiyet ve motor sinirlerin felciyle seyreden öldürücü bir hastalıktır.

Enterotoksemi:

Enterotoksemi, C. perfringens (C. welchii) tarafından barsaklarda toksin salgılanarak ani ölümlere neden olan, özellikle, koyun ve kuzuların abomasus ve ince barsaklarında konjestiyon, kanamalar ve ülserlerle karakterize olan, bakteriyemi ve toksemi ile seyreden öldürücü bir hastalıktır.

 

Şekil 5 - Kanlı agarda Clostridium perfringens üremesi.

Ceviz büyüklüğünde dışkı örneği ve bağırsak, kültür testleri için yeterlidir.

Kültür için gönderilecek numuneler uygun taşıma ortamı gerektirir. Numune gönderim rehberinde, Aerobik ve Anaerobik bakteri örnekleri için gerekli taşıma besiyerleri belirtilmiştir. Taşıma besiyerleri gerektiğinde laboratuvarımız tarafından temin edilmektedir.