Hayvan Hastalıkları Rehberi

Mastitis

 

Mastitis meme bezi ve meme dokusunun iltihabıdır, süt sığırlarına özgü önemli bir hastalıktır. Meme kanalının bakterilere karşı bir bağışıklık tepkisi olarak ortaya çıkar. Bu bakteriler çiftliklerde mevcut bakteriyel kaynaklardan meme içine nüfuz ederler.

Süt sığırlarında mastite neden ana bakteri türleri olarak,  Streptococcus uberis, Staphylococcus aureus ve Escherichia coli (E. coli) sayılabilir.

 

Staphylococcus aureus

Antibiyotiklerin tam olarak etkin olamadığı lifli dokularda ve hücre yapılarında saklanabilme yeteneğinden dolayı Staphylococcus aureus’u antibiyotik ile tedavi etmek oldukça zordur. Akut vakalarda memede kendi karakteristiğine özgü fibröz (lifle zengin bağ dokusu) topakları oluşturur. Enfeksiyon etkili olarak tedavi edilemez hale geldiğinde, sonuç olarak sık sık tekrarlayan mastit nöbetleri görülür.

Bulaşıcı bir patojen olarak, meme ucu ve derisine çok iyi yapışabilme yeteneğine sahiptir ve meme kanalında kolonize olabilir. Dolayısı ile sağım sonrası meme başı dezenfeksiyona özen gösterilmelidir, ayrıca kuru dönem tedavisi hastalığın kontrolü için önemli bir araçtır.

 

Streptococcus uberis

Streptococcus uberis büyük oranda çevresel mastite sebep olan bir patojendir, saman yatak ve altlıklarda özellikle yaygındır fakat kum bazlı yatak sistemlerinin bu bakteri için uygun bir çevre olmadığı bilinmektedir.

Bakteri, ani ve çok şiddetli mastitise neden olmakla birlikte, mastit tedavisi için kullanılan antibiyotiklere karşı duyarlıdır. S. uberis enfeksiyonları genel olarak kuru dönemde oluşur ve emzirme sırasında klinik belirtiler ortaya çıkar. İyi bir kuru dönem programlaması ve yönetimi, mücadele için özellikle önemlidir.

 

Escherichia coli

E. coli hayvan dışkısının normal konakçısı olduğu için genel çiftlik ortamında önemli sayıda bulunur. E.coli çiftliklerdeki en ciddi çevresel mastit etkenidir ve akut, ağrılı ve ölümle sonuçlanabilme potansiyeli olan mastitise yol açar. Akut enfeksiyonda memeden sağlıklı süt yerine ince, sulu bir akıntı gelir.

Bakteri, çok güçlü toksinler üretir, hastalık çabuk bir şekilde şiddetli belirtiler gösterebilir, bazı ineklerde meydana gelen ölümcül durumların sebebi hala anlaşılamamıştır. Bağışıklık sistemi etkili bir şekilde karşılık veremez.

Aşılar mevcuttur ama bakterinin birçok suşu olması sebebi ile kullanımı risklidir. Enfeksiyon kuru dönemde başlayabilir ama belirtiler laktasyon başlayana kadar görülmez, stres ve bağışıklık sisteminin bastırılması tetikleyici olabilir.

Kötü tasarlanmış barınaklar ve yataklıklar durumu kötüleştirebilir, kötü havalandırma da nem seviyesini artırır.

 

Mycoplasma mastite sebep olan çok bulaşıcı bir patojendir ve antibiyotiklere çok zayıf yanıt verirler.

 

Klinik mastitin en belirgin semptomları ve anormallikler şunlardır:

Meme de bir tür şişkinlik, sıcaklık, sertlik, kızarıklık ve ağrılı bir durum vardır.

Sütte sulu bir görünümle birlikte irin ve pıhtılarda olabilir.

Süt veriminde azalma,

Vücut sıcaklığında artış,

İştah eksikliği,

Batık gözler,

İshal ve dehidrasyon belirtileri,

Akut, klinik mastit ağır vakalarda ( birçok durumda neden E. coli enfeksiyonları ) inek gerçekten çok kötü görünebilir. Bunun aksine subklinik mastit birkaç semptomla sonuçlanabilir. Sadece normalden yüksek somatik hücre saptanması ile anlaşılabilir.

 

Mastit sebebi ile oluşan başlıca kayıplar;

Süte ilaç bulaşması sebebi ile dökülür, ya da içilecek durumda değildir.

Hastalık nedeni ile verimde azalma ve memede kalıcı doku hasarı oluşur.

Mastitli ineklerle ilgilenmek ekstra emek gerektirir.

Veteriner bakım ve ilaç maliyetleri.

Erken damızlıktan çıkma sonucu oluşan zararlar.

 

Mastit çoğunlukla süt sağılan makine ile temas yoluyla bulaşır. Kontamine eller aracılığıyla ve yataklıklarla da bulaşma fazla olur.

Sağım hijyenine dikkat edilmesi, kronik enfekte hayvanların sürüden çıkarılması, iyi şartlara sahip barınaklar, süt sığırlarının etkin beslenmesi, inek sağlığı ve sürüdeki mastit oranının kontrolü için önemli hususlardır.

 


Hastalık kategorisi: Meme
Hastalığın görüldüğü ırklar: Sığır , Koyun-Keçi