Sığır Babesiosis (BB), sığırların kene kaynaklı bir hastalığıdır.
Başlıca suşları; Babesia bovis, Babesia bigemina’dır ve Rhipicephalus kenesi en önemli vektördür.
Babesia divergens suşu da önemli bir vektör olan Ixodes ricinus’da bulunur.
BB, özellikle eklem bacaklı vektörlerin olduğu, tropik ve subtropik iklimlerde bulunur. Babesia bovis ve B. bigemina daha yaygın olarak bulunduğu, Afrika, Asya, Avustralya ve Orta ve Güney Amerika'da önem taşır. Babesia divergens, Avrupa ve muhtemelen kuzey Afrika'nın bazı bölgelerinde ekonomik önem taşımaktadır.
Kan emmiş yetişkin dişi kenelerin enfeksiyonu taşımasıyla Babesia bovis aktarımı gerçekleşir. Keneler organizmayı yumurtalar aracılığıyla ileriki kuşaklara devamlı iletirler. Larvalar başka bir hayvan üzerinde beslendikten sonra keneye dönüşürler. Larva evresinde keneler hastalığı iletemezler, erişkin evreye geldikten sonra diğer ineklere hastalığı taşırlar.
Hastalığın yayılma ve ölüm oranı, kullanılan mevcut tedavilere, maruz kalma zamanına, parazitin türüne/suşuna ve aşılama durumuna göre büyük ölçüde değişir. Endemik bölgelerde, sığır genç yaşta enfekte olduysa uzun vadeli bir bağışıklık gelişir. Ancak, maruz kalma hayvanlar gençken olsa da salgınlar oluşabilir. Enfekte keneler, daha önce hastalık görülmeyen bölgelerde salgın başlatabilir.
Belirtiler:
BB ağırlıklı olarak yetişkin sığırlarda gözlenmektedir. Enfekte hayvanlar aynı türden kaynaklanan reinfeksiyona karşı ömür boyu bağışıklık geliştirir ve Babesia bigemina bağışıklığa sahip hayvanlarda Babesia bovise karşı da bir miktar çapraz koruma görülmektedir.
Babesia Bovis;
Hastalık koşulları, genellikle diğer suşlara göre daha şiddetlidir.
Yüksek ateş
Parazitemi (enfekte eritrosit yüzdesi)- Maksimum parazitemi genellikle yüzde birden daha azdır.
Koordinasyon bozukluğu, diş gıcırdatma ve cinnet gibi nörolojik belirtiler. Bazı inekler istem dışı ayak hareketleri ile birlikte yere düşmüş bulunabilir. Beyinsel babaesiosis’in sinirsel belirtileri görülmeye başladığında sonuç her zaman ölümcüldür.
Koyu renkli idrar
Anoreksiya
B. bigemina;
Ateş
Sürü içinde göze batan; zayıf, depresif ve hareket etmekte isteksiz hayvanlar
Hemoglobinüri ve anemi
Merkezi sinir sistemi belirtileri nadirdir
Lezyonlar
B. bigemina enfeksiyonunda, parazitemi genel olarak % 10 oranını aşar ve bazı durumlarda % 30’ a kadar yükselebilir.
Babesia divergens için klinik belirtiler, B. bigemina enfeksiyonu ile benzerdir.
Hayatta kalanlar tamamen iyileşmiş olsalar bile zayıf ve kondisyonları oldukça düşmüştür. Subakut enfeksiyonlar, daha az belirgin klinik bulguları ile görülebilir.
Tedavi
Hafif vakalar tedavi olmadan iyileşebilir.
Hasta hayvanlar antiparazitik ilaçlarla tedavi edilebilir. Hastalığın erken teşhisi durumunda tedavinin başarılı olma ihtimali yüksektir. Hayvanın anemi sebebi ile zayıflamış olması halinde ise tedavi başarısız olabilir.
Bazı durumlarda kan transfüzyonu ve diğer destekleyici tedaviler düşünülmelidir.
Önleme
Acaracide (kene öldürücü bir kimyasal) uygulaması ile kene kontrolü, yaygın endemik bölgelerde kullanılmaktadır. Uygulama yoğun enfekte olmuş alanlarda 4-6 haftada bir yapılabilir.
Babesiosis aşısı hali hazırda temin edilebilmektedir ve son derece etkilidir. Anti-kene aşıları da bazı ülkelerde mevcuttur ve kenelerin kontrolü için entegre programının bir parçası olarak kullanılabilir.
Babesiosis, konak keneler ortadan kaldırarak ortadan kaldırılabilir. Eradikasyonun mümkün olmadığı ülkelerde, kene kontrolü hastalığın sıklığını azaltabilir.