Kedi İmmün Yetmezlik Virüsü (FIV)
FIV nedir?
Kedi bağışıklık yetmezliği virüsü, lentivirüs adı verilen bir gruptaki retrovirüs virüs ailesine aittir. Lentivirüsler tipik olarak sadece yavaş hastalığa neden olur ve bu nedenle enfekte olmuş kediler uzun yıllar sağlıklı kalabilir.
Enfekte kedilerde kedi immün yetmezlik virüsü (FIV), bağışıklık sistemine saldırır ve kediyi diğer birçok enfeksiyona karşı savunmasız bırakır. FIV ile enfekte olmuş kediler yıllarca normal görünse de günlük yaşamda bulunan normalde zararsız bakteri, virüs, protozoa ve mantarların potansiyel olarak ciddi hastalıklara neden olmasına izin veren bu bağışıklık eksikliğinden muzdariptirler. Buna rağmen, son çalışmalar FIV'li kedilerin kedi lösemi virüsü ile enfekte olmadıkları sürece genellikle normal yaşam sürelerini yaşadıklarını göstermektedir.
FIV nasıl Bulaşır?
FIV için birincil iletim şekli ısırma yaralarıdır. Sıradan, agresif olmayan temas, virüsün etkili bir şekilde yayılması için yeterli değildir. Nadir durumlarda enfeksiyon, enfekte olmuş bir anne kediden yavrularına, genellikle doğum kanalından geçiş sırasında veya yeni doğan yavru kediler enfekte süt aldığında bulaşır. Cinsel temas, FIV'yi yaymanın önemli bir yolu değildir. Virüs çevrede uzun süre hayatta kalmaz ve yaygın dezenfektanlar tarafından kolayca öldürülür. Pireler gibi kan emen parazitlerin enfeksiyonu yayıp yaymayacağı bilinmemektedir, bu nedenle düzenli bir pire kontrol programını sürdürmek akıllıca olacaktır.
FIV hastalığı nasıl neden olur?
FIV, bağışıklık sisteminin hücrelerini enfekte eder (beyaz kan hücreleri, özellikle lenfositler). Virüs, enfekte ettiği hücreleri öldürebilir veya bunlara zarar verebilir veya normal işlevlerini tehlikeye atabilir. Bu sonunda kedinin bağışıklık fonksiyonunda kademeli bir düşüşe neden olabilir.
Enfeksiyondan sonraki ilk birkaç haftada virüs çoğalır ve hafif ateş ve şişmiş lenf düğümleri gibi hafif hastalık belirtilerine neden olabilir. Genellikle bu işaretler o kadar hafiftir ki fark edilmezler. Virüsü ortadan kaldırmayan, ancak viral replikasyonu nispeten düşük bir seviyede tutan bir bağışıklık yanıtı gelişecektir. Bir süre sonra, bazı enfekte kedilerde viral replikasyon tekrar artar ve genellikle hastalık belirtileri geliştirmeye devam eden bu kedilerdir. Çoğu durumda, bu muhtemelen kedinin ilk enfekte edilmesinden yaklaşık 2-5 yıl sonra olacaktır. Virüsün çoğalması,
FIV enfeksiyonu ne kadar yaygındır?
FIV enfeksiyonunun prevalansı (sıklığı) farklı kedi popülasyonlarında değişiklik gösterir. Kedilerin daha kalabalık koşullarda yaşadığı yerlerde (ve böylece kedi kavgalarının daha yaygın olduğu yerlerde) daha yaygın olma eğilimindedir ve kedi popülasyonlarının düşük olduğu ve kedilerin esas olarak iç mekanlarda tutulduğu yerlerde çok daha az yaygın olma eğilimindedir. Genel olarak, sağlıklı kediler arasında yaklaşık %1-5 civarında olduğu düşünülmektedir, ancak yüksek riskli kedilerde (örneğin, tekrarlayan hastalık belirtileri olan bağışıklık bastırma gösteren kedilerde) prevalans %15-20 kadar yüksek olabilir. Enfeksiyon açık hava kedilerinde çok daha yaygındır ve erkek kedilerde dişi kedilere kıyasla yaklaşık iki kat daha fazladır. Her yaştan kediler enfekte olabilse de en sık enfeksiyon teşhisi konan orta yaşlı kedilerdir (5-10 yaş).
FIV enfeksiyonunun klinik belirtileri nelerdir?
FIV ile enfekte olmuş kedilerde görülen en yaygın belirtilerden bazıları şunlardır:
Kilo kaybı
Tekrarlayan ateş
Letarji
Büyümüş lenf düğümleri
Diş eti ve ağız iltihabı
Kronik veya tekrarlayan solunum, oküler ve bağırsak hastalığı
Kronik cilt hastalığı
Nörolojik hastalık (bazı kedilerde virüs beyni etkileyebilir)
FIV nasıl teşhis edilir?
FIV enfeksiyonunu teşhis etmek için kan örnekleri FIV virüsüne karşı antikor varlığı açısından incelenir. Bir konakçı kedinin, bir bağışıklık tepkisi oluşturmak için maruziyetten sonra yeterli zamanı olmamışsa veya konakçı immünosupresyon nedeniyle bir bağışıklık tepkisi kuramazsa, aslında FIV ile enfekte olmuş bir kedide antikorlar tespit edilemeyebilir. Enfekte anne kediler FIV antikorlarını emziren yavru kedilere aktarır, bu nedenle enfekte annelerden doğan yavru kediler doğumdan birkaç ay sonra pozitif test sonuçları alabilirler. Ek olarak, FIV aşısının olduğu ülkelerde aşılanan kediler de rutin antikor testlerinde pozitif test edecektir, bu nedenle alternatiflere (PCR testi gibi) ihtiyaç duyulmaktadır.
Negatif bir test sonucu, kedinin vücudunun FIV'e karşı antikor üretmediğini gösterir. Çoğu durumda, bu bir kedinin enfekte olmadığını gösterir. Bununla birlikte, kan dolaşımında saptanabilir antikor düzeylerinin ortaya çıkması enfeksiyondan sekiz ila 12 hafta sonra gerçekleşir, bu nedenle bu aralıkta yapılan testler yanlış negatif sonuçlara neden olabilir.
Çok nadir durumlarda, FIV enfeksiyonunun sonraki aşamalarındaki kediler, FIV antikor testlerinde negatif test edebilir, çünkü bağışıklık sistemleri artık saptanabilir düzeylerde antikor üretmeyecek şekilde tehlikeye girer.
Tedavi / Yönetim / Prognoz
FIV için kesin bir tedavi yoktur. Bununla birlikte FIV ile enfekte olmuş kediler uygun şekilde yönetilirse yıllarca normal bir hayat yaşayabilir.
FIV ile enfekte olmuş kediler kısırlaştırılmalı ve FIV enfeksiyonunun mahalledeki diğer kedilere yayılmasını önlemek ve diğer hayvanlar tarafından taşınan bulaşıcı ajanlara maruz kalmalarını azaltmak için kapalı alanlarda hapsedilmelidir. Gıda kaynaklı bakteriyel ve parazitik enfeksiyon riskini en aza indirmek için; çiğ et, yumurta, pastörize edilmemiş süt ürünleri ve pişmemiş gıda ile beslenmeden kaçınılmalıdır.
Önlem
Kedileri korumanın tek kesin yolu virüse maruz kalmasını önlemektir. Kedi ısırıkları, enfeksiyonun bulaştığı en önemli araçtır, bu nedenle kedileri iç mekanda, onları ısırabilecek potansiyel olarak enfekte olmuş kedilerden uzak tutmak, FIV enfeksiyonuna yakalanma olasılığını önemli ölçüde azaltır.
FIV enfeksiyonuna karşı korunmaya yardımcı olan aşılar artık mevcuttur, ancak bunlar kediler için çekirdek aşılar olarak kabul edilmemektedir. Aşılanan kedilerin tamamı aşı tarafından korunmayacaktır, bu nedenle aşılanmış kediler için bile maruz kalmanın önlenmesi önemlidir.
İnsan sağlığı ile ilgili kaygılar
FIV HIV (insan immün yetmezlik virüsü) ile benzer olmasına ve insanlarda AIDS'e (edinilmiş bağışıklık yetmezliği sendromu) benzer bir kedi hastalığına neden olsa da sadece kedileri enfekte eden türe özgü bir virüstür. Şu anda FIV'in insanlarda enfeksiyona neden olabileceğine dair bir kanıt yoktur.
Kaynak:
https://www.vet.cornell.edu/departments-centers-and-institutes/cornell-feline-health-center/health-information/feline-health-topics/feline-immunodeficiency-virus